Trang chủCách chơi chứng khoánKiến thức cơ bản về chứng khoán cho nhà đầu tư mới
Thị trường chứng khoán Việt Nam là một kênh đầu tư có sức hút mạnh mẽ không chỉ nhà đầu tư trong nước mà cả nhà đầu tư nước ngoài. Ghi nhận từ Trung tâm lưu ký chứng khoán, trong 6 tháng đầu 2022, đã ghi nhận hơn 1,85 triệu tài khoản chứng khoán mở mới. Điều này chứng tỏ, đây là một lĩnh vực đầy hứa hẹn phát triển, mang đến tỷ suất lợi nhuận cho các nhà đầu tư. Vậy với một nhà đầu tư mới cần nắm vững kiến thức cơ bản về chứng khoán nào. Cùng theo dõi bài viết sau đây của Money24h nhé!
#Kiến_thức_phục_vụ_NGHỀ_Trading
Các chủ thể thành phần tham gia thị trường chứng khoán bao gồm các nhóm sau đây:
+ Chính phủ phát hành các trái phiếu chính phủ nhằm huy động từ nền kinh tế để bù đắp thâm hụt ngân sách.
+ Chính quyền địa phương chào bán trái phiếu địa phương nhằm mục đích phục vụ đầu tư cho các công trình kinh tế, hoạt động xã hội tại địa phương.
+ Các công ty muốn phát hành cổ phiếu/trái phiếu để huy động vốn phục vụ cho hoạt động sản xuất phát hành trái phiếu công ty.
+ Nhà đầu tư cá nhân: Chiếm đông đảo (gần 90% giao dịch trên thị trường), vốn nhỏ và dễ dàng đưa ra quyết định trong đầu tư.
+ Nhà đầu tư có tổ chức: Điển hình là các quỹ đầu tư, công ty bảo hiểm, ngân hàng thương mại,… Họ có lợi thế về tiềm lực tài chính, thông tin nội bộ và chiến lược dài hạn. Nhóm này mang tính dẫn dắt thị trường.
+ Nhà đầu tư nước ngoài: Họ có nguồn lực dồi dào, kinh nghiệm dày dặn và những cổ phiếu học mua/bán đều thu hút sự quan tâm của thị trường.
Theo Luật chứng khoán năm 2019, thị trường chứng khoán Việt Nam hoạt động dựa trên 03 nguyên tắc:
Xem thêm: Chứng khoán là gì? Thị trường chứng khoán là gì?
Cả ba sàn HoSE, HNX và UpCom đều tổ chức giao dịch từ Thứ Hai đến Thứ 6 hằng tuần, trừ các ngày lễ, Tết theo quy định. Các mốc thời gian giao dịch chứng khoán cơ sở được quy định như sau:
Tùy thuộc vào từng sàn, vào từng sản phẩm sẽ có mốc thời gian giao dịch khác nhau. Cụ thể theo bảng bên dưới:
Chữ T là viết tắt của Transaction, tức được hiểu là ngày giao dịch trong chứng khoán. Cụ thể như sau:
Lưu ý: Ngày làm việc tiếp theo không tính các ngày nghỉ cuối tuần, lễ Tết theo quy định chung.
Theo quy định mới của Ủy ban chứng khoán nhà nước áp dụng từ ngày 29/09/2022, thời gian T nhằm giúp xác định thời gian cụ thể chứng khoán hoặc tiền về tài khoản như sau:
Xem thêm: Giờ giao dịch chứng khoán Việt Nam chuẩn nhất
Là mức giá cao nhất một mã cổ phiếu được phép tăng trong một phiên giao dịch. Mức giá trần tùy theo từng sàn quy định như sau:
+ HoSE quy định: Giá trần = Giá tham chiếu + 7%.
+ HNX quy định: Giá Trần = Giá tham chiếu + 10%.
+ UpCom quy định: Giá trần = Giá tham chiếu + 15%.
Là mức giá thấp nhất một mã cổ phiếu được phép giảm trong một phiên giao dịch. Mức giá sàn tùy theo từng sàn quy định như sau:
+ HoSE quy định: Giá sàn = Giá tham chiếu - 7%.
+ HNX quy định: Giá sàn = Giá tham chiếu - 10%.
+ UpCom quy định: Giá sàn = Giá tham chiếu - 15%.
+ Đối với sàn HoSE và HNX, giá tham chiếu là mức giá đóng cửa trong phiên giao dịch gần nhất của cổ phiếu đó (ngoại trừ một số trường hợp đặc biệt).
+ Đối với sàn UPCoM, giá tham chiếu được tính theo phương pháp bình quân giá quyền tất cả mức giá giao dịch lô chẵn trong ngày giao dịch trước đó.
Khi đặt mua – bán, nhà đầu tư chỉ được phép mua bán trong phạm vi giá trần và giá sàn, không được cao hơn hoặc thấp hơn khoảng giá này. Ngoài ra, nhà đầu tư thường xem mức giá tham chiếu như thước đo tăng giảm giao động của một cổ phiếu, và từ đó, đưa ra quyết định đặt lệnh hợp lý và đúng đắn nhất.
Cổ phiếu Bluechip, Midcap và Penny là tên gọi đặc thù của nhóm cổ phiếu có “vốn hóa lớn – Bluechip”, “vốn hóa vừa – Midcap” và “vốn hóa nhỏ - Penny”.
Là loại cổ phiếu công ty vốn hóa lớn từ trên 10.000 tỷ đồng. Đây đều là cổ phiếu của các công ty lớn, có uy tín và tình hình tài chính lành mạnh. Cổ phiếu loại này mang đến thu nhập ổn định, cổ tức thấp và rủi ro thấp.
Hầu hết các Bluechip đều được nhiều nhà đầu tư ưa chuộng vì tính an toàn, lành mạnh và được nhiều quỹ đầu tư mua vào như FPT, VNM, MSN, VIC,...
Là loại cổ phiếu của công ty có quy mô vốn hóa vừa phải từ 1.000 đến 10.000 tỷ đồng. Đây là nhóm cổ phiếu được rất nhiều nhà đầu tư ưa chuộng vì nền tảng tài chính cơ bản tốt, tăng trưởng nhanh và phù hợp cho đầu tư tăng trưởng.
Một số mã Midcap được nhà đầu tư đánh giá cao như: DPM, GEX, DRC,...
Là loại cổ phiếu của công ty có quy mô vốn hóa nhỏ chỉ dưới 1.000 tỷ đồng. Nhóm cổ phiếu này thị giá thấp, vốn hóa thấp, tài chính kém, thanh khoản kém và độ rủi ro cao. Tuy nhiên, Penny luôn thu hút giới đầu cơ vì lợi nhuận cổ phiếu nhóm này mang lại lớn hơn rất nhiều so với hai nhóm cổ phiếu trên. Cổ phiếu Penny nên chiếm tỷ trọng thấp trong danh mục đầu tư của bạn, vì tính rủi ro rất cao.
Một số mã cổ phiếu Penny thu hút giới đầu cơ như FLC, HQC, ITA,...
Chỉ số chứng khoán là thước đo phản ánh tình hình biến động của thị trường trong một ngày giao dịch. Tùy theo từng quốc gia, mục đích và cách tính thì chỉ số chứng khoán được chia làm nhiều loại cụ thể như sau:
Khi mua bán cổ phiếu, các nhà đầu tư nên quan tâm đến các loại lệnh đang giao dịch để giúp đưa ra quyết định giao dịch đúng đắn nhất. Sau đây, Money24h giới thiệu bạn các loại lệnh sau:
Là loại lệnh nhà đầu tư đặt mua - bán chứng khoán tại mức giá mở cửa. Đây là lệnh khớp theo nguyên tắc định kỳ nhằm để xác định mức giá mở cửa diễn ra từ 9:00 đến 9:15 đối với sàn HoSE. Sàn HNX và UpCom không có lệnh ATO.
Lệnh ATO thường được các nhà đầu tư tổ chức và quỹ đầu tư sử dụng để xác định mức giá đầu tiên trong ngày. Vì thế, các nhà đầu tư cá nhân nên lưu ý hạn chế đặt mua hoặc bán với lệnh ATO thì khó kiểm soát giá khớp.
Là loại lệnh mua - bán chứng khoán tại mức giá xác định. Lệnh LO diễn ra trong phiên khớp lệnh liên tục của cả 3 sàn và được hầu hết các nhà đầu tư sử dụng khi đặt lệnh. Khi nhà đầu tư đặt lệnh nên lưu ý chọn giá tốt nhất trên bảng điện để có thể khớp lệnh nhanh, vì lệnh LO sẽ bị hủy khi hết ngày giao dịch.
Là loại lệnh mua - bán chứng khoán tại mức giá có sẵn, khi đặt lệnh MP bạn sẽ khớp giá bán thấp nhất hoặc giá mua cao nhất hiện có trên thị trường. Lệnh MP diễn ra chỉ trên sàn HoSE trong phiên khớp lệnh liên tục.
Đây là loại lệnh thường được dùng với cụm từ “mua đuổi – bán tháo”, vì với lệnh MP bạn không thể xác định giá tốt nhất khi mua bán.
Là loại lệnh nhà đầu tư đặt mua - bán chứng khoán tại mức giá đóng cửa. Đây là lệnh khớp theo nguyên tắc định kỳ nhằm để xác định mức giá đóng cửa diễn ra từ 14:30 đến 14:45 đối với sàn HoSE và HNX. Trên sàn UpCom không có lệnh ATC. Lệnh này sẽ tự động hủy khi đã hết phiên cho dù đã được thực hiện hết hay không.
Là một loại lệnh đặt biệt, cho phép nhà đầu tư mua - bán chứng khoán tại mức giá đóng cửa sau giờ giao dịch. Lệnh PLO chỉ được thực hiện trong phiên giao dịch sau giờ và khớp nếu có lệnh đối ứng chờ sẵn.
Xem thêm: Các loại lệnh chứng khoán bạn không thể bỏ qua
Hiểu và đọc được bảng giá chứng khoán là bước đầu tiên khi giao dịch trên thị trường chứng khoán. Tại Việt Nam có ba bảng giá của cả 3 sàn HoSE, HNX và UpCom. Ngoài ra, bảng giá còn thể hiện giao dịch phái sinh, chứng quyền,...
Các chi tiết cơ bản của một bảng giá, gồm:
Hiện nay, các công ty chứng khoán cho phép nhà đầu tư mở tài khoản dưới hai hình thức: trực tiếp và online.
Sau khi mở thành công, nhà đầu tư sẽ nhận được Email của công ty chứng khoán yêu cầu cung cấp: 02 bản Giấy đăng ký mở tài khoản và 02 bản photo Giấy tờ tùy thân. Nhà đầu tư nên gửi qua bưu điện tới công ty chứng khoán hoặc nhân viên chăm sóc của mình. Sau đó khoảng từ 3 – 4 ngày, nhà đầu tư đã có thể thực hiện giao dịch trên sàn.
Có 03 cách sau đây, nhà đầu tư tham khảo để nạp tiền vào tài khoản nhé:
Bạn có thể đặt lệnh online thông qua App hoặc Website của Công ty chứng khoán. Từng Công ty chứng khoán sẽ có giao diện đặt lệnh khác nhau, tuy nhiên một số thông tin như Mã Chứng khoán, Giá, Khối lượng, Chọn lệnh, Mua hoặc Bán thì tất cả Công ty chứng khoán đều yêu cầu như nhau.
Do đó, nhà đầu tư cần nắm rõ cổ phiếu mình muốn giao dịch là gì, bao nhiêu, mua hay bán và loại lệnh phù hợp để giao dịch tốt nhất nhé.
Lưu ký chứng khoán là hoạt động ký gửi, giữ gìn và ghi nhận việc chuyển giao quyền sở hữu chứng khoán của nhà đầu tư tại Trung tâm lưu ký chứng khoán. Nhờ vậy, nhà đầu tư chúng ta xác định rõ quyền sở hữu hợp pháp chứng khoán của mình. Đây là việc bắt buộc và nhà đầu tư bắt buộc phải đóng 0.3 đồng/cổ phiếu để được lưu ký tên sở hữu cổ phiếu đó.
Trên thực tế, công ty chứng khoán không yêu cầu số tiền tối thiểu cần để giao dịch. Do đó từ vài trăm đến vài triệu thì nhà đầu tư hoàn toàn có thể đầu tư chứng khoán. Tuy nhiên, số vốn bỏ ra nhiều sẽ mang lại lợi nhuận khả thi hơn.
Trên quan điểm của Money24h, nhà đầu tư mới tham gia thị trường nên lựa chọn các cổ phiếu Bluechip hoặc Midcap để làm quen dần vì tính ổn định và rủi ro thấp. Một mã Midcap, Bluechip có giá dao động từ 20.000 đến 100.000 đồng, với khối lượng yêu cầu tối thiểu 100 cổ phiếu/lô giao dịch, thì nhà đầu tư nên cần từ 2.000.000 đến 10.000.000 đồng để đầu tư hiệu quả nhất nhé.
Xem thêm: Đầu tư chứng khoán cần bao nhiêu tiền
Với một nhà đầu tư mới, nên lựa chọn cổ phiếu tốt theo các tiêu chí như vốn hóa thị trường, doanh thu tăng trưởng ổn định, P/E và P/B cổ phiếu thấp hơn P/E và P/B ngành, lãi ròng, tổng tài sản, vốn chủ sở hữu, ROA và ROE,... Dựa vào đây, hiện tại có rất nhiều phương pháp đầu tư nổi tiếng như:
Tiêu chí | Yêu cầu |
Vốn hóa | > 500 tỷ đồng |
Tăng trưởng lợi nhuận 4 quý gần nhất | > 25% |
Tăng trưởng lợi nhuận quý gần nhất | > 25% |
Tăng trưởng doanh thu quý gần nhất | > 15% |
P/E | < 20 |
Tiêu chí | Yêu cầu |
Vốn hóa | > 500 tỷ đồng |
Tăng trưởng doanh thu 3 năm | > 0 |
Tăng trưởng lợi nhuận 3 năm | > 0 |
Lãi gộp | > 25% |
ROE | > 15% |
ROA | > 7% |
Tổng nợ/ Vốn chủ sở hữu | < 1 |
P/E | < 10 |
Hình thức này cho phép nhà đầu tư bán chứng khoán cho dù không sở hữu nó. Người bán khống sẽ phải mượn chứng khoán từ người khác, sau đó mua trả lại. Bán khống được thực hiện khi nhà giao dịch cảm thấy giá cổ phiếu có khả năng sụt giảm. Hình thức này không hề xấu, nhờ có bán khống mà tính thanh khoản của thị trường sẽ tăng trưởng và cổ phiếu sớm lấy lại được vị thế cân bằng về giá trên thị trường.
Bán khống cho phép nhà đầu tư bán chứng khoán cho dù không sở hữu nó (Nguồn: Internet)
ALT: Bán khống cho phép nhà đầu tư bán chứng khoán cho dù không sở hữu nó
Xem thêm: Lệnh Long Short là gì? Phân biệt Long – Short
Dao động về giá là khoảng giá mà một cổ phiếu có thể tăng hoặc giảm trong một phiên, tính theo giá tham chiếu. Giá để tham chiếu thông thường là mức giá đóng cửa vào ngày hôm trước của sàn giao dịch hoặc được tính toán dựa trên mức giá đóng cửa đó.
Mức dao động về giá của cổ phiếu trên sàn HOSE LÀ +/-7%, của cổ phiếu trên sàn HNX là +/-10% so với mức giá tham chiếu. Mức giá cao nhất trên sàn giao dịch được gọi là giá sàn. Trên bảng hiển thị giá chứng khoán, giá trần sẽ hiển thị màu tím, giá sàn sẽ hiển thị bằng màu xanh lúc, còn giá tham chiếu sẽ hiển thị bằng màu vàng.
Margin có nghĩa là giao dịch ký quỹ, đây là hình thức mà nhà giao dịch sẽ mượn nợ của công ty chứng khoán về để mua cổ phiếu.
Để có thể thực hiện giao dịch ký quỹ thì nhà đầu tư cần phải có một khoản tiền nhất định trong tài khoản giao dịch. Với những mã đã có mức thanh khoản tốt thì tỷ lệ Margin sẽ đủ nội lực lên đến 100%. Cụ thể là nếu các bạn có 100 triệu thì đủ sức để có thể vay thêm 100 triệu nữa để tham gia mua chứng khoán.
Việc tỷ lệ vay thêm tối đa là bao nhiêu so với vốn gốc sẽ phụ thuộc vào loại chứng khoán cũng như công ty chứng khoán mà các bạn tham gia.
Với những kiến thức chứng khoán cơ bản mà Money24h vừa cung cấp, hy vọng các bạn đã có cái nhìn ban đầu thật chi tiết về thị trường chứng khoán, cũng như có thêm sự tự tin và hiểu biết để bước chân vào thị trường này. Tuy nhiên, đầu tư trên thị trường nào cũng có rủi ro, nên các bạn cần cân nhắc kỹ lưỡng cũng như tìm hiểu sâu hơn nữa trước khi rót tiền của mình vào thị trường nhé.
Nguồn tham khảo: https://vnrebates.net/nhung-kien-thuc-co-ban-ve-chung-khoan-nha-dau-tu-f0-nao-cung-nen-biet.html
CÓ THỂ BẠN QUAN TÂM