Học ngay 7 phương pháp rèn luyện kỹ năng tư duy sáng tạo

Trong xã hội hiện nay, sáng tạo được xem là yếu tố cốt lõi thúc đẩy sự phát triển. Một cá nhân sở hữu năng lực sáng tạo tốt sẽ tạo nên lợi thế lớn giúp họ thành công trên mọi phương diện trong cuộc sống. Vậy tư duy sáng tạo là gì, có những phương pháp nào để rèn luyện nó một cách hiệu quả? Hãy cùng Money24h tìm hiểu qua bài viết dưới đây.

>> Xem thêm: Tư duy là gì? Khái niệm, vai trò và đặc điểm nổi bật nhất của tư duy

Tư duy sáng tạo là gì?

Sáng tạo là khả năng tư duy, tìm tòi ra những phương án, chủ đề, ý tưởng mới của một hoặc nhiều người về lĩnh vực nào đó. Trải qua lịch sử, con người đã tạo ra rất nhiều thành tựu đặc biệt từ tư duy khoa học và sáng tạo như các công thức toán học, vật lý, hóa học… Hiện nay, với bất kỳ ngành nghề nào kể cả chính trị, kinh tế…, bạn cũng cần sử dụng khả năng sáng tạo để có thể tồn tại và phát triển. 

Tại trường học, ngoài kiến thức chuyên môn, học sinh luôn được nhà trường ưu tiên rèn luyện kỹ năng mềm về giao tiếp, giải quyết vấn đề và đặc biệt là suy nghĩ sáng tạo. Mục đích của việc này là để học sinh luyện tập sự nhạy bén, khéo léo của mình. Đồng thời, học sinh có thể áp dụng sự sáng tạo vào cuộc sống hằng ngày và dễ dàng tạo nên thành tựu cho bản thân.

Ví dụ tình huống về tư duy theo lối sáng tạo:

Có ba giáo viên cùng đứng lớp đào tạo nội bộ về kỹ năng bán hàng cho các nhân viên của phòng kinh doanh. Tuy nhiên, mỗi người có một cách truyền đạt khác nhau:

• Giáo viên 1: Giảng lý thuyết và phát video tình huống bán hàng cho học viên xem.
• Giáo viên 2: Đưa ra tình huống và yêu cầu học viên suy nghĩ về những nội dung ở trường hợp đó nằm trong phần lý thuyết nào.
• Giáo viên 3: Kết hợp giảng lý thuyết, ghi hình khi học viên thực hành bán hàng để làm tư liệu tình huống ngay tại lớp học.

Trong tình huống trên, giáo viên 3 là người có tư duy cải tiến, mang đến “luồng gió mới” cho những giờ học khô khan. Vậy nên, những nhân viên tham gia lớp học của giáo viên này sẽ có khả năng tiếp thu bài nhanh hơn, nhớ lâu hơn hai lớp còn lại.

Vai trò của kỹ năng tư duy sáng tạo

Lối suy nghĩ sáng tạo sẽ là chìa khóa giúp bạn nắm chắc kiến thức, chủ động tìm tòi cái mới, tự tin trước những khó khăn ập đến. Từ đó, bạn sẽ có một bàn đạp thật vững chắc cho con đường thăng tiến của sự nghiệp sau này. 

Ngoài ra, năng lực sáng tạo còn giúp bạn xây dựng và duy trì mối quan hệ tốt đẹp với mọi người xung quanh. Đặc biệt, những người làm trong lĩnh vực truyền thông hay kinh doanh, yếu tố sáng tạo đóng vai trò cực kỳ quan trọng. Bởi vì để đưa ra những chiến dịch, đề xuất dự án, chiến lược kinh doanh hiệu quả, bạn phải có khả năng sáng tạo. Đặc biệt, trong xã hội hiện đại, con người ngày càng đòi hỏi cao hơn và có xu hướng tìm đến những thứ mới lạ. Vậy nên, nếu trong thời đại này, bạn không có năng lực sáng tạo thì sẽ sớm bị đào thải.

Biểu hiện/đặc điểm của tư duy sáng tạo

• Những bộ môn được xem là công cụ để con người tập luyện lối suy nghĩ sáng tạo bao gồm: tâm lý học, tư duy logic, giải phẫu học…
• Hiện tại, những tiềm năng ẩn chứa trong con người vẫn chưa có phương pháp cụ thể nào có thể khơi dậy hết tất cả. Vậy nên, không có khuôn mẫu tuyệt đối nào cho người có năng lực sáng tạo.
• Các phương pháp để rèn luyện khả năng sáng tạo chủ yếu là cách thức sắp xếp lề lối suy nghĩ và dụng cụ hỗ trợ đơn giản như giấy, bút, lời nói, màu sắc, từ điển... Hiện nay, các phần mềm công nghệ đã được ra mắt trên thị trường giúp đẩy nhanh quá trình hoạt động sáng tạo và làm việc hiệu quả hơn. Đồng thời, một số trường học tiến hành giảng dạy bộ môn về kỹ năng sáng tạo bằng những cuộc thảo luận chuyên đề hỗ trợ mà không hề tốn kém chi phí.

• Thực nghiệm của hầu hết những phương pháp suy nghĩ theo hướng sáng tạo rất đơn giản. Quá trình đào tạo cấp tốc kỹ năng này cũng chỉ kéo dài từ 1 buổi cho tới dưới 1 tuần. Quy trình thực hiện những phương pháp này đều được ghi ra rõ ràng từng bước như những thuật toán. Người thực hiện chỉ cần có sự hiểu biết và khả năng tư duy cũng như sự hỗ trợ về kiến thức chuyên môn thì đều có thể áp dụng phương pháp.
• Nếu sử dụng kỹ năng sáng tạo tại đúng đúng thời điểm, đúng chỗ, chúng sẽ mang lại lợi ích rất cao cho bạn. Đặc biệt, những giải pháp kỹ thuật, công nghệ được ra đời nhờ tập kích nào - một phương pháp tư duy đột phá sẽ mang đến thành tựu lớn cho loài người.
• Khả năng sáng tạo giúp con người phát triển tư duy mở hơn, lựa chọn tối ưu những dữ liệu cần thiết. Vậy nên, khả năng này giúp bạn giảm thiểu được áp lực quá tải của lượng lớn thông tin.

3 phương pháp tư duy sáng tạo phổ biến nhất hiện nay

Phương pháp Brainstorming (tập kích não)

Đây là phương pháp được áp dụng với mục đích phát triển nhiều giải pháp sáng tạo cho một vấn đề được đặt ra bằng việc trả lời những câu hỏi xoay quanh nó. Các ý kiến về vấn đề được đưa ra một cách thoải mái và ngẫu nhiên theo suy nghĩ cá nhân càng nhiều càng tốt. Chúng có thể bao quát về mọi mặt và không giới hạn ở cả khía cạnh nhỏ nhặt nhất.

Với phương pháp Brainstorming, vấn đề được phân tích từ nhiều góc độ và khía cạnh khác nhau. Cuối cùng, các quan điểm ​​sẽ được tổng hợp lại và lần lượt đánh giá. Phương pháp này được tiến hành bởi một cá nhân hoặc nhóm người. Càng đông người tham gia thì sẽ cho ra phương án giải quyết càng chi tiết, toàn diện hơn nhờ vào những góc nhìn khác nhau theo trình độ và khả năng của mỗi người.

Sử dụng Mindmap (phương pháp sơ đồ tư duy)

Mindmap được xem là một phương pháp hiệu quả có thể tận dụng khả năng ghi nhớ hình ảnh của não bộ con người. Đây là cách thức để ghi nhớ một cách chi tiết, tổng hợp, phân chia vấn đề thành các sơ đồ phân nhánh nhỏ.

Ngoài khả năng ghi nhớ, não bộ con người còn có thể giao tiếp và kết nội các dữ liệu với nhau tạo nên một mạng lưới có liên quan. Phương pháp sử dụng Mindmap giúp khai thác cả hai khả năng này của não bộ.

Bạn có thể sử dụng bản đồ tư duy bằng cách trình bày ý tưởng với hình ảnh, giúp não bộ phát huy khả năng ghi nhớ. Đặc biệt, nó giúp người tư duy tìm ra cách thức giải quyết vấn đề hiệu quả và tối ưu.

Sử dụng sáu chiếc mũ tư duy

Phương pháp này được phát minh vào năm 1980 bởi Tiến sĩ Edward de Bono. Đây là một phương pháp độc đáo, hướng mọi người tập trung vào một vấn đề từ cùng một góc độ, nó trái ngược hoàn toàn với Brainstorming. Do đó, những tranh luận từ các góc nhìn khác nhau sẽ được loại bỏ.

Sáu chiếc mũ màu sắc khác nhau có ý nghĩa đại diện cho sáu cách thức tư duy. Trong quá trình thảo luận, mỗi thành viên sẽ chọn “đội” một chiếc mũ có màu sắc ứng với suy nghĩ cá nhân họ. Tuy nhiên, việc chọn mũ không có nghĩa phân biệt mà nó chỉ giúp định hướng suy nghĩ của các thành viên. Và mỗi khi bạn chọn một màu mũ, nghĩa là bạn đang chọn lối suy nghĩ mới. Do đó, việc sử dụng phương pháp này có công dụng kích thích tư duy song song, tư duy toàn diện, rèn luyện tư duy đột phá, tăng năng suất làm việc, phát triển tư duy phân tích và ra quyết định…

7 Phương pháp rèn luyện năng lực tư duy sáng tạo

Hãy hành động và vận dụng

Trong bất kì mỗi con người đều tồn tại khả năng sáng tạo, tuy nhiên nếu bạn không biết cách vận dụng nó cũng như cho nó cơ hội thể hiện thì trải qua thời gian, kỹ năng này sẽ dần phai mờ. Vậy nên, bạn hãy tích cực hành động và vận dụng triệt để sức sáng tạo vào các tình huống xung quanh, thay vì ngồi chờ chúng tự giải quyết. Đây là phương pháp hiệu quả giúp bạn rèn dũa, luyện tập kỹ năng sáng tạo.

Học cách cân bằng giữa thực tế và lý tưởng

Suy nghĩ sáng tạo là tìm tòi, phát triển ra những điều mới mẻ nhưng không được xa rời thực tế. Do đó, bạn cần phải học cách cân bằng thực tế và trạng thái lý tưởng để những suy nghĩ của mình có thể áp dụng vào cuộc sống hàng ngày.

Hãy thoải mái và cởi mở

Bạn sẽ vô tình nhấn chìm khả năng sáng tạo của mình nếu rơi vào trạng thái căng thẳng. Vậy nên, bạn hãy tạo cho mình thói quen tư duy tích cực, cởi mở và thoải mái đón nhận mọi sự việc xung quanh. Điều đó sẽ giúp đầu óc của bạn được nhanh nhẹn cũng như phát huy tối đa khả năng sáng tạo.

Đừng quá lo lắng trước những vướng mắc

Trong cuộc sống, việc gặp phải khó khăn, thử thách là chuyện hiển nhiên, không ai có thể tránh được. Nếu bạn quá lo lắng về những điều đó, khả năng tư duy và giải quyết vấn đề sẽ có xu hướng giảm sút. Bởi vì khi bạn lo lắng, đầu óc trở nên căng thẳng, khả năng hoạt động của não bộ cũng sẽ bị ảnh hưởng không tốt. Vì vậy, trước những khó khăn, bạn phải giữ vững tinh thần và tập trung suy nghĩ cách giải quyết thay vì lo lắng quá độ.

Phá vỡ nguyên tắc và lối mòn

Nếu giữ mãi những nguyên tắc cũ thì khả năng sáng tạo của bạn sẽ dần bị bào mòn, bạn sẽ rơi vào trạng thái bị động, lười biếng. Do đó, đột phá, phát triển những cái mới là phương thức tốt nhất giúp bạn rèn luyện năng lực sáng tạo. 

Dám dấn thân và thử nghiệm

Người ta có câu “dám nghĩ, dám làm”. Vậy nên với những ý tưởng mới, thử nghiệm mới, bạn phải thật tự tin và đương đầu với mọi hoàn cảnh có thể xảy ra. Nếu bạn cảm thấy lo sợ và bắt đầu chùn bước, bạn đang tự đánh mất cơ hội phát huy của chính bản thân mình. Nhưng nếu bạn là người dám dấn thân thì trình độ ắt hẳn sẽ được nâng tầm hơn nữa.

Tư duy sáng tạo: Đừng ỷ lại

Như đã trình bày, mọi người ai cũng có năng lực sáng tạo, nhưng không phải ai cũng biết cách vận dụng. Nếu bạn cứ thụ động, không muốn động não thì khả năng sáng tạo của bạn sẽ mờ nhạt dần là chuyện đương nhiên. Vậy nên, hãy là người năng động, nhanh nhẹn, bộc lộ năng lực bản thân trong mọi tình huống để rèn giũa khả năng sáng tạo.

Trên đây là toàn bộ những chia sẻ của Money24h về khái niệm tư duy sáng tạo và các phương pháp rèn luyện mang lại hiệu quả cao nhất. Hy vọng rằng bạn đọc đã có được những thông tin hữu ích cho bản thân mình. Từ giờ, bạn có thể tự rèn luyện khả năng sáng tạo để phát triển việc học tập và công việc của mình. Hãy luyện tập bằng những phương pháp được nêu ra trong bài ngay để đạt thành tựu nhanh nhất có thể.