Trang chủChứng khoánCổ phiếu quỹ là gì? Hoạt động mua bán cổ phiếu quỹ ảnh hưởng gì tới thị trường chứng khoán?
Thị trường chứng khoán Việt Nam trong 2 năm gần đây chứng kiến nhiều thương vụ giao dịch mua bán cổ phiếu quỹ có quy mô lớn. Nếu thời điểm tháng 3/2020 thị trường lao dốc mạnh nhiều doanh nghiệp thực hiện việc mua cổ phiếu quỹ để đỡ giá cổ phiếu cho doanh nghiệp thì những tháng gần đây nhiều doanh nghiệp niêm yết lớn trên sàn như VHM (Vinhomes) hay VCG (Vinaconex)...đã có những thương vụ bán cổ phiếu quỹ cực lớn thu về hàng trăm tỷ đồng.
Vậy, cổ phiếu quỹ là gì? Đặc điểm của loại hình của cổ phiếu này là gì? Mục đích và hạn chế của hoạt động này là gì? Ảnh hưởng của những giao dịch mua bán cổ phiếu quỹ đến thị trường chứng khoán như thế nào? Cùng theo dõi bài viết dưới đây để tìm lời đáp cho những thắc mắc trên nhé!
Xem thêm: Chứng chỉ quỹ là gì? Phân biệt chứng chỉ quỹ với cổ phiếu
Cổ phiếu quỹ (Treasury Stock) là loại cổ phiếu đang lưu hành, đã được công ty đại chúng phát hành trước đó, sau đó chính công ty đó mua lại bằng nguồn vốn hợp pháp.
Cổ phiếu quỹ sau đó có thể được công ty nắm giữ vô thời hạn, được bán lại ra thị trường hoặc thậm chí công ty có thể hủy bỏ chúng và chúng sẽ viễn không được lưu hành trên thị trường.
Như vậy, nhà đầu tư hay cổ đông nắm giữ cổ phiếu quỹ cũng chính là chủ của công ty đó. Nói cách khác, cổ phiếu quỹ có thể được hiểu là một loại cổ phiếu chung của tất cả các cổ đông trong công ty và mỗi nhà đầu tư sẽ nắm giữ một mức % cổ phiếu khác nhau.
Việc mua bán cổ phiếu quỹ còn được xem là một kênh đầu tư quan trọng trong đó các công ty "tự đầu tư" vào chính cổ phiếu của mình và đó cũng là một hình thức hiệu quả để điều tiết giá cổ phiếu.
Hoạt động mua bán cổ phiếu đã phát hành của chính công ty đó được pháp pháp luật và thông lệ quốc tế cho phép và thừa nhận.
Thông tin về cổ phiếu quỹ được thể hiện ngay trong báo cáo tài chính của doanh nghiệp với số lượng cổ phiếu quỹ mà doanh nghiệp đó nắm giữ. Trên bảng cân đối kế toán, khi doanh nghiệp mua lại cổ phiếu thì số cổ phiếu này ghi âm ở vốn chủ sở hữu ở mục cổ phiếu quỹ.
Trước đây, khi số cổ phiếu quỹ tăng lên thì làm giảm vốn chủ sở hữu nhưng vốn điều lệ không đổi. Tuy nhiên, Quy định mới tại Luật Chứng khoán 2019 có hiệu lực từ ngày 1/1/2021 yêu cầu việc sử dụng nguồn vốn để mua lại cổ phiếu của chính mình phải đi kèm với việc giảm vốn điều lệ.
Dưới đây là những đặc điểm khác biệt của cổ phiếu quỹ so với cổ phiếu phổ thông trên thị trường:
Xem thêm: Cách định giá cổ phiếu đơn giản bạn cần biết
Hoạt động mua/bán cổ phiếu quỹ khá phổ biến trên thị trường chứng khoán và việc thực hiện sẽ có khác biệt tùy thuộc vào tình hình và chính sách của từng công ty.
2.1 Cổ phiếu quỹ được xem như một kênh đầu tư – Mua đi bán lại
Thông thường, hoạt động mua cổ phiếu quỹ có thể giúp doanh nghiệp tối ưu khoản đầu tư hay sử dụng nguồn tiền nhàn rỗi một cách hiệu quả nhất. Khi một công ty phát đi tín hiệu mua cổ phiếu quỹ cho thấy lãnh đạo công ty đang cho rằng cổ phiếu của họ đang bị định giá thấp hơn so với giá trị thực.
Trong thời điểm thị trường lao dốc, tâm lý nhà đầu tư phản ứng tiêu cực và bán tháo ồ ạt, dẫn đến thiếu thanh khoản, nhiều doanh nghiệp đã thực hiện việc mua cổ phiếu quỹ để đỡ giá cổ phiếu cho doanh nghiệp mình.
Mặt khác, cũng do giá cổ phiếu giảm sâu, nên nhiều doanh nghiệp tận dụng cơ hội này để mua vào với giá rẻ, sau đó chờ khi thị trường tăng trưởng thì tiến hành bán ra với mục đích ăn mức chênh lệch. Đây cũng được coi là một khoản đầu tư tài chính, tạo ra lợi nhuận tương đối cho các doanh nghiệp. Lợi nhuận không hẳn là lớn, nhưng ít nhất tạo ra một nguồn thu nhập bất thường cho doanh nghiệp.
Việc doanh nghiệp đứng lên mua cổ phiếu quỹ chính là biện pháp đảm bảo cho lợi ích cổ đông khi giá cổ phiếu đi xuống. Sau khi doanh nghiệp mua vào cổ phiếu quỹ, số lượng cổ phiếu lưu hành trên thị trường sẽ giảm xuống, hạ nguồn cung và tạo động lực cổ phiếu tăng giá trở lại.
Việc giảm số lượng cổ phiếu đang lưu hành cũng là cách tăng giá trị cổ phần của mỗi cổ đông, từ đó gia tăng niềm tin của các cổ đông cũng như nhà đầu tư bên ngoài hay như một khẳng định cho các cổ đông thấy công ty đang hoạt động tốt, dù giá cổ phiếu giảm sâu.
Ngoài ra, hoạt động bán cổ phiếu quỹ sẽ tác động cung cầu, bên cạnh đó với thanh khoản cao của thị trường cổ phiếu hiện nay sẽ dễ dàng hấp thụ lượng cổ phiếu quỹ của các doanh nghiệp bán ra.
Việc mua cổ phiếu quỹ còn có mục đích tránh nguy cơ doanh nghiệp bị thao túng quyền kiểm soát công ty. Cụ thể là ngăn chặn các vụ thâu tóm thù địch khi ban quản lý của công ty không muốn thương vụ mua lại được thông qua.
Mặt khác, khi công ty mua cổ phiếu quỹ rồi hủy cũng là một cách làm giảm vốn điều lệ trong trường hợp cần thiết.
Nếu việc mua cổ phiếu có động cơ hợp lý và được quản lý tốt sẽ góp phần cải thiện các chỉ số tài chính. Cụ thể, việc thu mua cổ phiếu quỹ trực tiếp làm giảm số lượng cổ phiếu đang lưu hành trên thị trường, từ đó gián tiếp làm tăng tỷ suất lợi nhuận trên tài sản (ROA), tỷ suất lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu (ROE) và tỷ suất thu nhập trên cổ phần (EPS)… Việc cải thiện những chỉ số quan trọng này làm tăng độ hấp dẫn của cổ phiếu trong mắt nhà đầu tư và có thể làm tăng giá cổ phiếu.
Nhiều doanh nghiệp có thể mua lại cổ phiếu quỹ để tạo nguồn phát hành cổ phiếu ESOP – một loại cổ phiếu thưởng cho cho cán bộ quản lý cấp cao hay có thành tích kinh doanh xuất sắc với mục đích tạo động lực, kích thích sáng tạo, giữ chân nhân sự cốt cán.
Xem thêm: Giá EPS, Chart thị trường, vốn hóa Ellipsis Hôm nay
Cũng giống như bất kỳ loại cổ phiếu nào, cổ phiếu quỹ cũng tồn tại những nhược điểm nhất định như:
Các quy định về hoạt động mua/bán cổ phiếu quỹ được quy định trong Luật chứng khoán 2019 có hiệu lực từ đầu năm 2021 với một số thay đổi so với trước đây, bao gồm cả điều kiện để mua lại cổ phiếu, trường hợp không được mua lại.
Luật cũng quy định doanh nghiệp không được mua lại cổ phiếu của chính mình cho đến khi hoàn thành việc xử lý số cổ phiếu quỹ đã mua trước đó. Những quy định mới khiến doanh nghiệp cân nhắc kỹ trong việc mua cổ phiếu quỹ như một công cụ để bình ổn giá cổ phiếu hoặc để đầu tư “lướt sóng” như trước đây và thực tế trong thời gian gần đây nhiều doanh nghiệp đã đẩy nhanh việc bán cổ phiếu quỹ của mình.
Ví dụ: Tập đoàn Hoa Sen trước đó đã thông báo mua 22 triệu cổ phiếu quỹ nhưng vì quy định mới nên phải dừng lại và đang chốt quyền để xin ý kiến cổ đông.
Cụ thể:
Công ty đại chúng mua lại cổ phiếu của chính mình phải đáp ứng các điều kiện sau đây:
Công ty đại chúng không được mua lại cổ phiếu của chính mình trong các trường hợp sau đây:
Ngoài ra, theo quy định, các công ty chỉ được mua không quá 30% tổng số cổ phần phổ thông đã được bán trước đó, hoặc một phần hay toàn bộ cổ phiếu ưu đãi đã bán kèm theo một số quy định bao gồm:
Với lượng cổ phiếu quỹ đã mua trước thời điểm Luật Chứng khoán 2019 có hiệu lực, doanh nghiệp được bán hoặc dùng làm cổ phiếu thưởng. Còn hiện tại, doanh nghiệp sẽ tiến hành hủy lượng cổ phiếu quỹ đã mua, đồng thời không được chào bán cổ phần tăng vốn trong vòng 6 tháng kể từ ngày kết thúc việc mua cổ phiếu quỹ.
Ngoài ra, các công ty chứng khoán mua lại cổ phiếu của mình để sữa chữa lỗi giao dịch cũng có thể bán trước thời hạn 6 tháng.
Bên cạnh đó, công ty cũng cần phải đưa ra được phương án bán cụ thể trong đó nên rõ thời gian thực hiện cũng như nguyên tắc xác định giá. Trước khi bán cổ phiếu quỹ, công ty cần có một công ty chứng khoán được chỉ định trước để thực hiện các giao dịch.
Để thực hiện các giao dịch mua/bán cổ phiếu quỹ, các công ty sẽ phải thực hiện niêm yết cổ phiếu quỹ của mình trên sở giao dịch chứng khoán hoặc thông qua một bên trung gian thứ 3 (thường là công ty chứng khoán được chỉ định).
Các nguyên tắc mà một doanh nghiệp mua/bán cổ phiếu quỹ được quy định trong Điều 8 Thông tư 120/2020/TT-BTC, cụ thể:
Điều 8. Công ty đại chúng giao dịch cổ phiếu của chính mình:
a) Công ty đại chúng phải thực hiện giao dịch mua lại cổ phiếu của chính mình theo đúng nội dung đã công bố thông tin theo quy định tại khoản 4 Điều 37 Luật Chứng khoán.
b) Nguyên tắc xác định giá đặt mua lại cổ phiếu của chính mình của công ty đại chúng theo phương thức khớp lệnh hoặc thỏa thuận được quy định như sau:
Quy định này áp dụng cho tới khi công ty đại chúng hoàn tất giao dịch mua lại cổ phiếu của chính mình với khối lượng đã đăng ký với Ủy ban Chứng khoán Nhà nước.
Ngoại trừ trường hợp quy định tại khoản 2 Điều này, công ty đại chúng mua lại cổ phiếu của chính mình trước ngày 01/01/2021 bán ra cổ phiếu đã mua lại theo phương thức khớp lệnh hoặc thỏa thuận như sau:
Hoạt động mua/bán cổ phiếu quỹ là rất phổ biến ở nhiều doanh nghiệp trong quá trình kinh doanh và đầu tư. Tuy nhiên, để có quyết định hiệu quả, doanh nghiệp cần đặc biệt chú ý đến thời điểm mua/bán hợp lý.
Thời điểm thích hợp để mua vào cổ phiếu quỹ
Mặc dù thời điểm mua cổ phiếu quỹ ở mỗi doanh nghiệp sẽ có sự khác biệt, nhưng nhìn chung thời điểm giá cổ phiếu đang giảm là thích hợp nhất để thu mua cổ phiếu quỹ. Đơn giản, lúc cổ phiếu giảm thì số vốn để mua vào sẽ ít hơn và doanh nghiệp cũng có nhiều cơ hội để đẩy giá tăng trở lại hơn.
Thời điểm thích hợp để bán cổ phiếu quỹ
Theo các chuyên gia, thời điểm thích hợp để bán cổ phiếu quỹ là lúc giá cổ phiếu đang cao hơn hoặc bằng giá trị hợp lý của cổ phiếu. Dù vậy, doanh nghiệp cũng nên tránh thời điểm giá lên quá cao, có thể dẫn tới các phát sinh mâu thuẫn về sau giữa các cổ đông. Do đó, khi mua/bán cổ phiếu quỹ cần cân nhắc đến quyền, lợi ích của tất cả các cổ đông.
Việc xác định chính xác giá hợp lý của cổ phiếu hay lựa chọn thời điểm thích hợp nhất để phát hành cổ phiếu quỹ ra thị trường vô cùng khó khăn, nên đòi hỏi lãnh đạo doanh nghiệp phải có khả năng đánh giá thị trường cực tốt, có tính toán kỹ lưỡng, cân đối nguồn vốn tốt và đồng thời lên sẵn phương án dự phòng cần thiết.
Có thể thấy, hoạt động giao dịch mua/bán cổ phiếu quỹ là một hình thức đầu tư có hiệu quả được nhiều doanh nghiệp lựa chọn. Không chỉ là kênh đầu tư từ chính cổ phiếu của mình, việc mua cổ phiếu quỹ còn là phương thức hiệu quả để điều tiết giá cổ phiếu cũng như xây dựng niềm tin cho cổ đông cũng như nhà đầu tư bên ngoài.
Tuy nhiên, việc lựa chọn thời điểm thích hợp để thực hiện mua/bán cổ phiếu quỹ không hề đơn giản và đòi hỏi doanh nghiệp có kế hoạch cụ thể và kỹ lưỡng.
Thông thường khi phát đi thông tin mua cổ phiếu quỹ, giá cổ phiếu của doanh nghiệp đó thường tăng lên. Do đó, nhà đầu tư cũng có thể dựa vào thông tin doanh nghiệp mua cổ phiếu quỹ cộng với những tiêu chí chọn cổ phiếu phù hợp để có quyết định đầu tư đúng đắn.
Nguồn tham khảo: https://vnrebates.net/co-phieu-quy-la-gi-hoat-dong-mua-ban-co-phieu-quy-anh-huong-gi-toi-thi-truong-chung-khoan.html
Power 6/55 Mỗi 18h thứ 3,5,7 | 38.396.133.300 VNĐ |
Mega 6/45 Mỗi 18h thứ 4,6 và chủ nhật | 66.844.435.000 VNĐ |
Max 3D Mỗi 18h thứ 2,4,6 | 1.000.000.000 VNĐ |
Max 4D Mỗi 18h thứ 3,5,7 | 15.000.000 VNĐ |
CÓ THỂ BẠN QUAN TÂM