Có nên lãnh bảo hiểm xã hội 1 lần?

Trước tình hình kinh tế khó khăn và dịch bệnh hoành hành, nhiều người lao động đã thất nghiệp trong thời gian dài và không đủ chi phí trang trải ngay cả khi đã lãnh đủ trợ cấp thất nghiệp. Chính vì vậy, mà nhiều người lao động đã có ý định lãnh Bảo hiểm xã hội 1 lần nhằm trang trải cuộc sống. Vậy điều này có ảnh hưởng gì đến lợi ích của người lao động hay không? Hãy cùng Money24H phân tích kỹ hơn về vấn đề này nhé!.

Bảo hiểm xã hội (BHXH) 1 lần là gì?

Bảo hiểm xã hội 1 lần được xem là chế độ của BHXH cho phép người lao động lấy lại tổng tiền đã đóng vào Quỹ BHXH với 1 lần duy nhất, dựa theo các điều kiện quy định trong Luật BHXH 2014. Mức chi trả BHXH 1 lần được tính trên thời gian tham gia BHXH và mức bình quân tiền lương (Mbqtl) đóng BHXH của NLĐ. Cứ tham gia đủ một năm, người lao động được:

• 1,5 tháng tính trên Mbqtl đóng BHXH cho những năm đóng BHXH trước năm 2014;
• 2 tháng tính trên Mbqtl đóng BHXH cho những năm đóng BHXH từ năm 2014 trở về sau;

Lưu ý:

• Thời gian đóng BHXH có tháng lẻ thì từ 1 đến 6 tháng được tính là ½ năm và từ 7 đến 11 tháng được tính là 01 năm.
• Trường hợp trước năm 2014, nếu thời gian đóng BHXH có tháng lẻ thì những tháng lẻ đó được chuyển sang giai đoạn đóng BHXH từ năm 2014 trở về sau.
• Tổng thời gian tham gia BHXH của NLĐ chưa đủ một năm thì mức hưởng BHXH sẽ bằng 22% các mức tiền lương tháng đã đóng BHXH, mức hưởng tối đa chỉ bằng 2 tháng Mbqtl tháng đóng BHXH.
• Mức hưởng BHXH một lần không bao gồm số tiền Nhà nước hỗ trợ NLĐ đóng BHXH Tự nguyện (ngoại trừ những người mắc bệnh nguy hiểm đến tính mạng).

Khi nào được hưởng bảo hiểm xã hội 1 lần?

Căn cứ Khoản 1 Điều 60 Luật Bảo hiểm xã hội được ban hành năm 2014 và Khoản 1 Điều 1 Nghị quyết số 95/2013/QH13, người lao động (NLĐ) được lãnh bảo hiểm xã hội (BHXH) 01 lần trong năm 2021 nếu thuộc một trong các trường hợp sau: Người lao động đủ tuổi hưởng lương hưu mà chưa đủ 20 năm tham gia BHXH và không muốn tiếp tục tham gia BHXH tự nguyện để bù lại khoảng thời gian tham gia BHXH còn thiếu. Trong đó, độ tuổi nghỉ hưu được quy định cụ thể như sau:

• Người lao động làm việc trong môi trường bình trường: Đủ 60 tuổi và 3 tháng đối với nam; Đủ 55 tuổi và 4 tháng đối với nữ;
• Người lao động làm công việc (đặc biệt) nặng nhọc, độc hại và nguy hiểm: Đủ 15 năm làm việc và đủ 55 tuổi 3 tháng đến 60 tuổi 3 tháng đối với nam hoặc đủ 50 tuổi 04 tháng đến 55 tuổi 04 tháng đối với nữ;
• Người lao động làm công việc khai thác than trong hầm mỏ: Đủ 15 năm làm việc và đủ 50 tuổi 3 tháng đến 60 tuổi 3 tháng đối với nam hoặc đủ 45 tuổi 4 tháng đến 55 tuổi 4 tháng đối với nữ.

Lao động nữ hoạt động chuyên trách hoặc không chuyên trách ở phường, xã, thị trấn:  Đủ 55 tuổi 4 tháng mà khi nghỉ việc vẫn chưa đủ 15 năm tham gia BHXH và không tiếp tục tham gia BHXH Tự nguyện. Người lao động tham gia BHXH Bắt buộc sau một năm nghỉ việc và chưa đủ 20 năm tham gia BHXH. Người tham gia BHXH Tự nguyện sau một năm không tiếp tục đóng BHXH và chưa đủ 20 năm tham gia BHXH. Người xuất cảnh định cư ở nước ngoài. Người đang mắc bệnh nguy hiểm đến tính mạng như ung thư, bại liệt, xơ gan cổ chướng, nhiễm HIV đã chuyển sang giai đoạn AIDS và những loại bệnh khác được Bộ y tế quy định. Người lao động thuộc một trong các trường hợp sau đây khi ngưng phục vụ, xuất ngũ, thôi việc mà không đủ điều kiện để hưởng lương hưu:

• Sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp thuộc tổ chức quân đội nhân dân;
• Sĩ quan, hạ sĩ quan nghiệp vụ, sĩ quan, hạ sĩ quan chuyên môn kỹ thuật thuộc tổ chức công an nhân dân;
• Người làm công tác cơ yếu hưởng lương như đối với quân nhân;
• Hạ sĩ quan, chiến sĩ quân đội nhân dân; hạ sĩ quan, chiến sĩ công an nhân dân phục vụ có thời hạn;
• Học viên quân đội, công an, cơ yếu đang theo học được hưởng sinh hoạt phí.

Như vậy chế độ lãnh Bảo hiểm xã hội 1 lần được áp dụng cho cả người tham gia BHXH Tự nguyễn lẫn người tham gia BHXH Bắt buộc. Và nếu như bạn thuộc một trong các đối tượng trên và đang có nhu cầu lãnh bảo hiểm xã hội 1 lần. Thì bạn chỉ cần nộp đầy đủ hồ sơ xin giải quyết chế độ bảo hiểm xã hội 01 lần tại các Cơ quan BHXH tại địa phương là đã đủ điều kiện hưởng chế độ này. >>>Xem thêm: Bảo hiểm sinh kỳ là gì? Những điều cần lưu ý trước khi mua

Có được tiếp tục tham gia BHXH khi đã hưởng 1 lần không?

Lãnh bảo hiểm xã hội 1 lần rồi thì có tiếp tục tham gia BHXH được không? Là câu hỏi nhận được rất sự quan tâm từ phía NLĐ, đặc biệt là những người đang có ý định rút BHXH 1 lần. Để giải đáp thắc mắc này, Money24H xin giải thích như sau: Theo Khoản 2 Điều 46 trong Quyết định 595/QĐ-BHXH được Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam ban hành ngày 14/04/2017 về “Quy trình thu Bảo hiểm Xã hội, Bảo hiểm Y tế (BHYT), Bảo hiểm Thất Nghiệp (BHTN), Bảo hiểm Tai nạn lao động - Bệnh nghề nghiệp; Quản lý sổ BHXH, thẻ BHYT” quy định như sau:

• Trường hợp NLĐ đã lãnh bảo hiểm xã hội 1 lần mà chưa hưởng BHTN: thì cơ quan BHXH sẽ in lại tờ bìa sổ BHXH và tờ rời bảo lưu quá trình tham gia BHTN cho NLĐ.
• Trường hợp NLĐ đã lãnh bảo hiểm xã hội 1 lần và BHTN: thì khi NLĐ tiếp tục tham gia BHXH ở đơn vị mới. NLĐ vẫn kê khai mã số BHXH đã được cấp trước đó vào Mẫu TK1-TS - “Tờ khai tham gia, điều chỉnh thông tin BHXH, BHYT” cho đơn vị mới này. Và khi Công ty báo tăng NLĐ thì cơ quan BHXH sẽ cấp sổ BHXH mới theo mã số BHXH cũ đã cấp trước đó cho NLĐ.

Căn cứ vào nội dung trên, thì NLĐ vẫn có thể tiếp tục tham gia BHXH khi đã hưởng chế độ BHXH 1 lần. Tuy nhiên toàn bộ quá trình tham gia BHXH sẽ được tính lại từ đầu kể từ khi NLĐ bắt đầu tham gia tiếp BHXH.

Những rủi ro khi rút bảo hiểm xã hội 1 lần

Điều kiện để lãnh bảo hiểm xã hội 1 lần sẽ dễ dàng và nhanh chóng hơn nhiều so với hưởng chế độ lương hưu từ chính sách BHXH. Do đó, khi đủ điều kiện hưởng BHXH 1 lần nhiều NLĐ đã quyết lãnh chế độ này với nhiều lý do khác nhau. Tuy nhiên, xét về lâu dài thì chế độ BHXH 1 lần này dẫn đến rất nhiều thiệt hại cho NLĐ so với khi duy trì tham gia BHXH liên tục để đủ điều kiện hưởng lương hưu, cụ thể như sau:

• Thứ nhất, nếu NLĐ lãnh bảo hiểm xã hội 1 lần, sau khi tham gia lại BHXH thì quá trình đóng BHXH sẽ được tính mới hoàn toàn. Do đó, NLĐ có thể bị mất đi cơ hội nhận lương hưu - nguồn thu nhập hàng tháng, giúp ổn định cuộc sống khi NLĐ về hưu; Hoặc nếu NLĐ vẫn đủ điều kiện nhận lương hưu thì do thời gian đóng BHXH bị rút ngắn nên số tiền lương hưu hàng tháng sẽ thấp hơn so với khi tham gia BHXH liên tục.
• Thứ hai, khi đến tuổi về hưu mà không đủ điều kiện hưởng chế độ lương hưu do lãnh bảo hiểm xã hội 1 lần, NLĐ sẽ bị mất đi quyền lợi được cấp phát thẻ BHYT miễn phí hàng năm (do Quỹ BHXH chi trả) để được hưởng các quyền lợi về khám chữa bệnh thuộc diện BHYT.
• Thứ ba, NLĐ lãnh bảo hiểm xã hội 1 lần sẽ mất đi quyền lợi được nhận một lần trợ cấp mai táng bằng 10 lần mức lương cơ sở tại tháng người hưởng lương hưu qua đời. Và cũng mất đi trợ cấp tử tuất hàng tháng hoặc một lần dành cho thân nhân của người hưởng lương hưu.
• Thứ tư, hàng năm Chính phủ đều điều chỉnh tăng mức lương hưu để phù hợp với điều kiện kinh tế hiện tại nhằm đảm bảo chất lượng cuộc sống của NLĐ đã hưởng chế độ lương hưu. Do đó, khi lãnh lãnh bảo hiểm xã hội 1 lần thì đồng nghĩa với việc NLĐ đã đánh mất sự đầu tư tăng thu nhập hàng năm khi về hưu này.
• Thứ năm, NLĐ lãnh bảo hiểm xã hội 1 lần sẽ phải chấp nhận sự thiệt thòi lớn khi mất đi khoảng 0.64 tháng lương cho mỗi năm đóng BHXH. Cụ thể, 22% tiền lương tháng đóng vào Quỹ Hưu trí – Tử tuất tương ứng với 2.64 tháng lương cho mỗi năm trong khi mức hưởng BHXH 1 lần tối đa là 2 tháng lương cho mỗi năm.

Qua bài viết trên, có thể thấy được rằng việc lãnh bảo hiểm xã hội 1 lần mang lại khá nhiều rủi ro nếu xét ở khía cạnh lâu dài, đặc biệt là khi NLĐ đã về hưu và suy giảm khả năng lao động. Do đó, khi có ý định rút BHXH 1 lần thì NLĐ nên cân nhắc thật kỹ nhằm bảo vệ quyền lợi về lâu dài của bản thân (ngoại trừ trường hợp quá khó khăn về mặt tài chính hay NLĐ mắc bệnh nan y). Và đừng quên ghé thăm Money24H mỗi ngày để có thêm được nhiều kiến thức bổ ích về các chế độ và chính sách mới của BHXH nhé!.